اکتروپیون چشم چیست + راه های درمان

پلک ها برای محافظت از چشمان ما در برابر آسیب هستند و به عنوان سپری در برابر آلودگی، گرد و غبار و سایر عوامل خارجی که به بافت ظریف چشم آسیب می‌رسانند، عمل می‌کند. با این حال، خود پلک ها نیز از بیماری ها و مشکلات مصون نیستند. یکی از این بیماری‌ها اکتروپیون چشم است. اکتروپیون چشم، نام پزشکی پلک رو به بیرون است. این عارضه می‌تواند برای پلک بالا یا پایین رخ دهد، اما معمولا در پلک پایین رخ می‌دهد. توجه به اکتروپیون چشم بسیار مهم است زیرا باعث ناراحتی مداوم چشم شده و بر توانایی آن برای محافظت از خود در برابر محیط نیز تأثیر بگذارد.

در ادامه درباره اینکه اکتروپیون چشم چیست، علل، علائم و راه های درمان آن کدامند، بیشتر صحبت خواهیم کرد.

اکتروپیون چشم چیست؟

اکتروپیون چشم به چرخش غیرطبیعی پلک پایین اشاره دارد که بخش یا تمام قسمت مرکزی پلک را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این عارضه در اثر عوامل مختلفی ایجاد شده و منجر به چرخش پلک به بیرون می‌شود و به نظر می رسد که پلک در حال دور شدن از کره چشم است. در نتیجه عملکرد محافظتی پلک روی سطح چشم به خطر می‌‎افتد و چشم در معرض هوا و آلودگی قرار می‌گیرد. در این زمان به تدریج علائمی چون: قرمزی چشم، احساس سوزش، ناراحتی در ناحیه چشم و لبه پلک، افزایش ترشحات چشمی و پارگی ایجاد می‌شود.

چرخش حاشیه پلک می‌تواند نقاط اشکی را نیز درگیر کند و باعث بیرون زدگی بیش از حد نقطه اشکی شود. این موضوع منجر به کاهش کالیبر لومن و در نتیجه خروج اشک بر روی سطح چشم می‌شود. در نتیجه چشم کمتر روان بوده و بیشتر تحریک می‌شود.

علل اکتروپیون پلک چیست؟

اکتروپیون چشم توسط عوامل مختلفی ایجاد می‌شود. برخی از این علل عبارتند از:

ضعیف شدن پلک ها به دلیل افزایش سن، که باعث می‌شود تاندون‌ها و ماهیچه‌های زیر چشم خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده و پلک را در جای خود نگه ندارند.

فلج صورت، مانند فلج بل، که ماهیچه های پلک را ضعیف یا فلج می‌کند و منجر به اکتروپیون می‌شود.

یکی از دلایل اصلی اکتروپیون چشم، جراحی بلفاروپلاستی است که هدف آن حذف پوست و چربی اضافی از پلک است اما گاهی اوقات منجر به افتادن پلک از موقعیت طبیعی خود نیز می‌شود. علاوه بر این، هر گونه ضربه یا آسیب به پوست صورت، مانند سوختگی یا صدمات فیزیکی نیز می‌تواند منجر به اکتروپیون شود.

بیشتر بدانید: هزینه عمل بلفاروپلاستی

شرایط ژنتیکی، مانند سندرم داون، با اینکه تقریبا نادر است اما می‌تواند یکی از دلایل باشد.

یکی دیگر از علل اکتروپیون چشم، رشد بیش از حد سلول های پلک است که از علائم سرطان نیز هست. سرطان پلک که به عنوان کارسینوم پلک نیز شناخته می‌شود، باعث می‌شود پلک به سمت بیرون چرخیده و شکل طبیعی خود را از دست بدهد.

درواقع این دلایل ممکن است منجر به چرخش پلک به سمت بیرون و از دست دادن عملکرد محافظتی آن بر روی سطح چشم شود.

علائم اکتروپیون چشم چیست؟

تشخیص زودهنگام علائم اکتروپیون چشم به جلوگیری از ناراحتی بیشتر و مشکلات بینایی کمک خواهد کرد. بنابراین شناسایی علائم اکتروپیون چشم جهت تشخیص و درمان مناسب از موارد بسیار مهم است.

علائم رایجی که افراد مبتلا به اکتروپیون چشم تجربه می‌کنند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• احساس شن در چشم
• احساس سوزش در چشم که باعث قرمز شدن و ملتهب شدن پلک داخلی می‌شود.
• افزایش حساسیت به نور به دلیل خشکی چشم.
• قرمزی و آبریزش چشم به دلیل خارج نشدن اشک از چشم‌ها

بیشتر بدانید: کیست چشم چیست 

تفاوت‌های بین اکتروپیون و انتروپیون

دو بیماری رایج چشم به نام‌های اکتروپیون و آنتروپیون، به دلیل علائم مشابه با یکدیگر، گاهی اشتباه گرفته می‌شوند. اما باید بدانید که این دو بیماری از نظر ظاهر و تأثیر آن‌ها بر چشم، تفاوت‌های مشخصی دارند.

همانطور که قبلاً گفته شد اکتروپیون وضعیتی است که در آن پلک به سمت بیرون می‌چرخد ​​و چشم را در معرض هوا قرار می‌دهد و منجر به ناراحتی، قرمزی و تحریک می شود. از سوی دیگر، انتروپیون وضعیتی است که در آن پلک به سمت داخل می‌چرخد ​​و باعث مالش مژه‌ها به سطح چشم می‌شود. این اصطکاک منجر به ناراحتی، قرمزی و تحریک و همچنین افزایش خطر عفونت می‌شود.

یکی از تفاوت های قابل توجه بین این دو بیماری، میزان فراوانی وقوع هرکدام است. اکتروپیون در پلک پایین شایع تر است، در حالی که آنتروپیون در پلک فوقانی شایع‌تر است. جالب اینجاست که تحقیقات نشان داده، ایرانیان بیشتر در معرض آنتروپیون قرار دارند. اما به طور کلی اگر علائمی مانند قرمزی یا سوزش در چشمان خود دارید، حتما با چشم پزشک آنلاین به صورت صوتی یا تصویری ارتباط برقرار کرده و گفتگو کنید.

عوارض اکتروپیون چشم

هنگامی که پلک به سمت بیرون می‌چرخد، طیف وسیعی از عوارض نیز ایجاد می‌شود. یکی از شایع‌ترین مشکلات، سوزش مزمن چشم است که در صورت عدم توجه می‌تواند حتی ادامه دار باشد.

خشکی چشم یکی دیگر از پیامدهای این بیماری است. از آنجایی که پلک دیگر قادر به محافظت و توزیع مناسب اشک نیست، چشم‌ها به شدت خشک می‌شوند و باعث ناراحتی و افزایش خطر عوارض بعدی می‌شود. عفونت‌ها نیز در این زمان نگران کننده می‌شوند. اگر این عارضه به موقع درمان نشود، باکتری‌ها در اطراف پلک پایین جمع شده و منجر به تجمع مایع عفونی می‌شوند که دردناک خواهد بود. اصطکاک ناشی از خشکی سطح چشم نیز می تواند منجر به خراش قرنیه شود که بسیار دردناک است.

در صورت عدم درمان، اکتروپیون چشم در نهایت باعث مشکلات بینایی و حتی نابینایی می‌شود.

نحوه درمان اکتروپیون چشم

اگر اکتروپیون چشم برای شما تشخیص داده شده است، پزشک شما یک برنامه درمانی متناسب با نیازهای خاص شما را توصیه خواهد کرد. برای موارد خفیف، قطره‌های چشمی برای کاهش علائم و ناراحتی تجویز می‌شود. با این حال، در بیشتر موارد، جراحی برای رفع کامل این بیماری، پیشنهاد خواهد شد. علاوه بر این، ایجاد تغییرات در سبک زندگی و سازگاری با عادات خاص به بهبود علائم اکتروپیون کمک می‌کند.

اما به طور کلی، روش درمان اکتروپیون چشم به شدت بیماری بستگی دارد. اگر اکتروپیون هنوز در مراحل اولیه است، پزشک معمولا اشک مصنوعی و پمادهای روان کننده را برای کنترل علائم توصیه می‌کند و در صورت پیشرفته بودن، جراحی را انجام خواهد داد.

دو روش جراحی رایج وجود دارد که هر کدام متناسب با علت اصلی اکتروپیون انجام می‌شوند.

جوانسازی پلک از طریق جراحی

در مواردی که شل شدن ماهیچه‌های مرتبط با افزایش سن علت بیماری باشد، جراحان بخش کوچکی از لبه خارجی پلک پایین را برمی‌دارند و با این کار ماهیچه‌ها را تقویت می‌کنند و مکان پلک را تغییر می‌دهند. به این ترتیب، بار دیگر پلک به راحتی روی چشم قرار می‌گیرد.

جراحی ترمیمی برای آسیب بافت اسکار

برای اکتروپیون ناشی از آسیب بافت اسکار یا جراحی‌های قبلی، جراحان از تکنیک پیوند پوست استفاده می‌کنند. یعنی تکه کوچکی از پوست پلک بالایی یا پشت گوش را برمی‌دارند و به پلک پایینی پیوند می‌زنند. این روش به اصلاح ناحیه آسیب دیده کمک کرده و باعث بهبود وضعیت پلک می‌شود.

عمل جراحی اکتروپیون

هنگامی قرار است که تحت عمل جراحی اکتروپیون قرار می‌گیرید، می‌توانید انتظار یک عمل نسبتاً سریع را داشته باشید که معمولاً حدود 45 دقیقه برای هر پلک طول می‌کشد. برای اطمینان از راحتی شما، جراحی معمولاً تحت بی حسی موضعی انجام می‌شود و باعث بی‌حس شدن ناحیه اطراف چشم خواهد شد.

احتمالا خوشحال می‌شوید که بدانید این جراحی، یک عمل سرپایی است، به این معنی که می‌توانید در همان روز بدون یک شب ماندن در بیمارستان به خانه بروید. فقط مطمئن شوید که حتما یک نفر با شما بوده و قرار است شما را بعد از جراحی به خانه برساند.

روش جراحی مورد استفاده به شدت اکتروپیون و علت اصلی آن بستگی دارد. پس از جراحی نیز یک پد محافظ روی چشم شما قرار می‌گیرد تا در طول فرآیند بهبود اولیه از آن محافظت کند. این پد باید حدود یک روز در جای خود باقی بماند.

برای جلوگیری از عفونت و کاهش التهاب، پزشک احتمالا یک دوره قطره یا پماد آنتی بیوتیک و استروئیدی را نیز تجویز خواهد کرد. حتماً شما نیز دستورالعمل‌ها را به دقت دنبال کنید تا بهبودی به طور کامل به دست آید.

یک یا دو هفته پس از جراحی نوبت ویزیت بعدی شما خواهد بود که شامل معاینه پزشک و یک سری سوالات می‌شود.

عواملی که خطر ابتلا به اکتروپیون را افزایش می دهند

سن: شایع ترین علت اکتروپیون ضعیف شدن بافت عضلانی مرتبط با افزایش سن است.
جراحی های قبلی چشم: افرادی که جراحی پلک انجام داده‌اند بیشتر در معرض خطر ابتلا به اکتروپیون در آینده هستند.
سرطان، سوختگی یا ضربه قبلی نیز احتمال ابتلا را بیشتر می‌کنند.

زمان مراجعه به پزشک

اگر متوجه تغییراتی در شکل پلک پایین خود شده‌اید که با سوزش مداوم و اشک‌ریزی چشم‌ها و حساسیت به نور همراه است، حتما با یک پزشک آنلاین مشورت کنید و یا به مطب پزشک رفته و به او اجازه دهید از نزدیک پلک‌های شما را بررسی کند.
در موارد اکتروپیون خفیف، درمان معمولا با استفاده از اشک مصنوعی و پمادهای استروئیدی برای کاهش علائم شروع می‌شود و یا اگر عفونت وجود داشته باشد، انواع آنتی بیوتیک برای مبارزه با این مشکل تجویز خواهد شد.

منابع:

mayoclinic.org

سوالات متداول